Hemelverschijnselen

Tijdens de ochtendschemering is laag in het zuidoosten een prachtige nauwe samenstand zichtbaar van de smalle maansikkel en de heldere planeet Venus. Kijk rond 07.00 uur, als het al flink schemert. Direct links van Venus staat de ster Spica in het sterrenbeeld Maagd, maar om die tijdens de schemering te zien zul je een verrekijker nodig hebben.

Nieuwe Maan (08.02 uur).

Aan het begin van de avond, rond 18.30 uur, is de Zomerdriehoek nog zichtbaar, hoog in het zuidwesten. Deze kolossale driehoek wordt gevormd door de sterren Deneb in het sterrenbeeld Zwaan (dicht bij het zenit), Wega in de Lier, en Altaïr in de Arend.

De planeten Mars en Jupiter staan al geruime tijd dicht bij elkaar aan de ochtendhemel. Vandaag bereiken ze hun kleinste onderlinge afstand. Bekijk de nauwe samenstand rond 06.00 uur, hoog aan de zuidzuidoostelijke hemel. Jupiter is de helderste van de twee. Linksonder de twee planeten zie je de ster Regulus in het sterrenbeeld Leeuw.

Eerste Kwartier (12.47 uur). De half verlichte maan staat ’s avonds tegen 19.00 uur precies in het zuiden, in het grensgebied van de sterrenbeelden Steenbok en Waterman. Vannacht is ook het maximum van de meteorenzwerm de Leoniden, veroorzaakt door stofdeeltjes van komeet Tempel-Tuttle. De meeste meteoren zijn na middernacht zichtbaar (18 november).

Rond 19.30 zie je vrij laag boven de zuidelijke horizon, vrijwel pal onder de maan, een opvallende ‘eenzame’ ster. Dat is Fomalhaut, de hoofdster van het vrij onbekende sterrenbeeld Zuidervis.

Op grote afstand links van de wassende maan staat de planeet Saturnus. Bekijk de zeer wijde samenstand rond 20.30 uur, hoog aan de zuidelijke hemel.

Mercurius, de binnenste planeet van het zonnestelsel, bereikt vandaag zijn grootste schijnbare afstand ten westen van de zon. Tijdens de ochtendschemering is hij met enige moeite zichtbaar, laag in het oostzuidoosten. Probeer het rond 07.00 uur, en zorg voor een vrij zicht op de horizon. Verwar Mercurius niet met Venus, die veel helderder is, en hoger aan de hemel staat. ’s Avonds zie je een fraaie samenstand van de maan en de planeet Saturnus, op geruime afstand linksonder de maan. Rond 21.00 uur staan de twee hemellichamen hoog in het zuiden.

Volle Maan (15.53 uur). ’s Avonds rond 20.00 uur staat de maan al hoog aan de oostelijke hemel; op grote afstand pal onder de maan zie je de oranje ster Aldebaran in het Dierenriemsterrenbeeld Stier.

Linksboven de maan staan Castor en Pollux, de twee hoofdsterren van het sterrenbeeld Tweelingen. Kijk rond 21.30 uur, in het oostnoordoosten.