VLT: MATISSE

Combineert én analyseert licht van 4 VLT-telescopen in Chili.

Sterrenkundigen leggen de laatste hand aan MATISSE. Rechtsvoor zijn vier identieke grijze blokken te zien waar het licht van de vier telescopen van de VLT doorheen komt. (c) ESO/P. Horálek
Sterrenkundigen leggen de laatste hand aan MATISSE. Rechtsvoor zijn vier identieke grijze blokken te zien waar het licht van de vier telescopen van de VLT doorheen komt. (c) ESO/P. Horálek

MATISSE is de afkorting van Multi-AperTure mid-Infrared SpectroScopic Experiment. Het is een instrument bij de Very Large Telescope in Chili.

Licht combineren

Het instrument is een zogeheten interferometer. Dat betekent dat het licht kan combineren. In dit geval gaat het om licht van maximaal vier telescopen. Dat kan bijvoorbeeld het licht zijn van de vier, vaste unit-telescopen of van de vier, verrijdbare hulptelescopen. Samen vormen deze acht telescopen één grote, gekoppelde, superscherpe telescoop: de VLTI

Licht analyseren

MATISSE koppelt niet alleen het licht, maar analyseert het ook. Matisse is speciaal gemaakt voor infraroodlicht met golfengten tussen 3 micrometer en 13 micrometer. Infraroodlicht ontstaat ook als iets warmte afgeeft. MATISSE wordt daarom gekoeld, zodat het instrument de metingen niet stoort.

Planeetvorming

MATISSE maakt hoge-resolutie-opnamen en -spectra van de binnenste regionen van planeetvormende schijven rond jonge sterren. Ook kunnen astronomen met het instrument onderzoek doen naar sterren in verschillende levensstadia en naar de omgeving van superzware zwarte gaten in de centra van sterrenstelsels. MATISSE zag zijn 'eerste licht' in 2018. Daarbij richtte het de blik op de rode superreuzenster Betelgeuze. Die ster zal naar verwachting binnen een paar honderdduizend jaar als supernova exploderen.

Nederlands lenzenstelsel

De Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA) heeft alle lenzen en spiegels in het gekoelde deel gebouwd samen met de Nederlandse industrie. Nederland had ervaring opgedaan tijdens het ontwikkelen van de voorloper MIDI, die geen vier, maar twee telescopen kon koppelen.

Bron: ESO-publiekswebsiteESO-projectwebsite, NOVA

 

Korte video over MATISSE. (c) ESO