Emission characteristics of water in the Universe

Dieter Poelman promoveert op 26 oktober 2007 aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij ontwikkelde een 3-dimensionale code die in staat is het stralingstransport uit te rekenen van moleculen, en meer specifiek dat van water. Met dit model kunnen de waarnemingen van de toekomstige satelliet Herschel worden geïnterpreteerd.

Water speelt een grote rol in de chemie van interstellaire
moleculaire wolken en hydrodynamische schokken en is door zijn
hoge mate van voorkomen en complexe excitatie (manier waarop het energie uit het licht kan opslaan) in warme omgevingen een zeer geschikt molecuul om astrofysische condities in een veelheid van bronnen te onderzoeken, van moleculaire wolken tot protosterren.

Echter, het waarnemen van de straling van water in het heelal is vanaf aarde bijna onmogelijk, omdat die zo goed als geheel geabsorbeerd wordt door onze aardse atmosfeer. De lancering van de ISO (Infrared Space Observatory) satelliet maakte het mogelijk om naar emissie- en absorptielijnen te kijken in warm gas rond jonge sterren, terwijl SWAS (Submillimeter Wave Astronomy Satellite) water en zuurstof signalen van koude moleculaire wolken onderzocht.

De toekomstige lancering van Herschel, met aan boord HIFI (Heterodyne Instrument for the Far Infrared), zal nog veel accuratere informatie leveren over de fysische en chemische condities in moleculaire wolken door middel van het observeren van meerdere waterlijnen met een hogere spectrale en ruimtelijke resolutie en gevoeligheid. De data van deze waarnemingen moet echter geinterpreteerd worden om tot een beter inzicht te komen in de eigenschappen van de omgeving waarin het straalt.

Hiertoe is een 3-dimensionale code ontwikkelt die in staat is het stralingstransport uit te rekenen van moleculen, en meer specifiek dat van water. De code wordt toegepast op gebieden van stervorming, en vergelijkt de resultaten met waarnemingen van satelieten zoals ISO en SWAS. Voorspellingen worden gemaakt voor toekomstige HIFI-waarnemingen.

Promotie: 26 oktober 2007, 16.15 uur
Lutherse Kerk, Haddingestraat 23 te Groningen
Rijksuniversiteit Groningen
Promotor: Prof.dr. M. C. Spaans

Link naar dit proefschrift