Voor het eerst is 'zwaar' water aangetroffen in een planeetvormende schijf rond een pasgeboren ster. Dat betekent dat het water in deze schijf ouder is dan de ster zelf. Als dat ook voor ons eigen zonnestelsel geldt, is het water op aarde mogelijk miljarden jaren ouder dan de zon.
Terwijl een molecuul van 'gewoon' water (H2O) uit twee waterstofatomen (H) en één zuurstofatoom (O) bestaat, is een molecuul van zwaar water opgebouwd uit twee deuteriumatomen (D) en één zuurstofatoom. Deuterium heeft dezelfde chemische eigenschappen als waterstof, maar een deuteriumatoom heeft behalve één proton ook één neutron in de kern, en is daardoor bij benadering twee maal zo zwaar als een gewoon waterstofatoom.
De ontdekking van D2O in de planeetvormende schijf rond de jonge ster V883 Orionis is gedaan met de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA), een netwerk van 66 radioschotels op 5200 meter hoogte in Noord-Chili. De ontdekking is gepubliceerd in een artikel in Nature Astronomy, met Margot Leemker (Universiteit van Milaan) als eerste auteur.
Tot nu toe was altijd onduidelijk of watermoleculen (die ook voorkomen in moleculaire wolken waaruit nieuwe sterren ontstaan) het geboorteproces van een ster wel overleven. Volgens sommige theorieën zouden ze uiteenvallen, en pas later weer opnieuw gevormd worden, in de protoplanetaire schijf. In dat geval zou de relatieve hoeveelheid zwaar water echter nooit zo hoog zijn als nu gemeten is in de schijf rond V883 Orionis.
De ontdekking betekent dus dat het water in deze schijf (en dus ook in de kometen die in die schijf ontstaan) al veel ouder is dan de ster. Datzeflde geldt dan vermoedelijk ook voor het water in ons eigen zonnestelsel. Het is dus goed mogelijk dat het water op aarde, dat grotendeels via inslagen van kometen en planetoïden op onze planeet terecht is gekomen, al veel en veel ouder is dan de aarde zelf. (GS)
Origineel persbericht