Astronomen hebben, met behulp van de Webb-ruimtetelescoop, sterk bewijs gevonden voor een grote planeet die om het drievoudige stersysteem Alfa Centauri draait. Alfa Centauri, op slechts vier lichtjaar afstand van de aarde, is al geruime tijd een aantrekkelijk doelwit voor de zoektocht naar planeten buiten ons zonnestelsel.
Alfa Centauri bestaat uit de dubbelster Alfa Centauri A en B, twee zonachtige sterren, en de zwakke rode dwergster Proxima Centauri. Hoewel er met zekerheid drie planeten om Proxima Centauri cirkelen, kost het veel moeite om planeten bij Alfa Centauri A en B op te sporen.
Nieuwe waarnemingen met Webb’s mid-infrarood-instrument MIRI hebben het sterkste bewijs tot nu toe opgeleverd voor het bestaan van een grote gasplaneet die om Alfa Centauri A draait. De resultaten zijn geaccepteerd voor publicatie in The Astrophysical Journal Letters. Als de ontdekking kan worden bevestigd, zou dit de dichtstbijzijnde planeet zijn buiten ons zonnestelsel die in de leefbare zone om een zonachtige ster draait.
Na diverse rondes van zorgvuldig geplande waarnemingen met Webb, een zorgvuldige analyse door het onderzoeksteam en uitgebreide computersimulaties, kon worden vastgesteld dat het object dat op de Webb-opname te zien is, waarschijnlijk een planeet is en geen achtergrondobject (zoals een sterrenstelsel), voorgrondobject (zoals een toevallig passerende planetoïde) of een ander beeldartefact.
De eerste waarnemingen van het stersysteem vonden plaats in augustus 2024, waarbij gebruik werd gemaakt van het coronagraaf-masker van MIRI om het licht van Alfa Centauri A te blokkeren. Hoewel de extra helderheid van de nabije ster Alfa Centauri B de analyse bemoeilijkte, slaagde het team erin het licht van beide sterren af te trekken om een object zichtbaar te maken dat meer dan tienduizend keer zo zwak was als Alfa Centauri A, op een afstand van ongeveer twee keer de afstand tussen zon en aarde.
Om deze ontdekking te kunnen bevestigen, had het onderzoeksteam meer gegevens nodig om tot een definitieve conclusie te komen. Uit aanvullende waarnemingen van het stersysteem in februari 2025 en april 2025 bleek echter dat er geen objecten waren zoals het object dat in augustus 2024 was geïdentificeerd.
‘We hadden te maken met een verdwijnende planeet! Om dit mysterie te onderzoeken, hebben we computermodellen gebruikt om miljoenen mogelijke banen te simuleren, waarbij we de kennis hebben gebruikt die we opdeden op momenten dat de planeet wel of niet te zien was’, zegt promovendus Aniket Sanghi van Caltech in Pasadena, Californië.
Op basis van de helderheid van de planeet in het mid-infrarood en de baansimulaties denken de onderzoekers dat het een gasreus zou kunnen zijn met ongeveer de massa van Saturnus, die in een elliptische baan rond Alfa Centauri A draait op een afstand die varieert tussen één en twee keer de afstand tussen de zon en de aarde.
‘Als dit wordt bevestigd, zou de potentiële planeet die te zien is op de Webb-afbeelding van Alfa Centauri A een nieuwe mijlpaal betekenen voor het vastleggen van exoplaneten’, zegt Sanghi. ‘Van alle rechtstreeks in beeld gebrachte planeten zou dit de planeet zijn die het dichtst bij zijn ster staat. Het is ook de planeet die qua temperatuur en leeftijd het meest lijkt op de reuzenplaneten in ons zonnestelsel, en het dichtst bij onze thuisplaneet, de aarde, staat’. (EE)
NASA's Webb Finds New Evidence for Planet Around Closest Solar Twin