Superruimtecamera SAFARI krijgt 18 miljoen

Superruimtecamera SAFARI krijgt 18 miljoen
SRON Netherlands Institute for Space Research ontvangt 18 miljoen euro voor de bijdrage aan SAFARI, de Nederlands-Europese infraroodspectrometer en supercamera op de Japanse ruimtetelescoop SPICA.

De onderzoeksubsidie is afkomstig uit de gelden voor de Nationale Roadmap voor grootschalige onderzoeksfaciliteiten. Dit nieuws is vandaag door OC&W en NWO bekend gemaakt. Met het geld is de Nederlandse bijdrage aan de Japanse ruimtemissie zeker gesteld.

SAFARI gaat aan boord van SPICA op zoek naar de eerste sterrenstelsels van het heelal. De camera zal chemische vingerafdrukken diep in het centrum van deze gigantische sterschijven nemen om daarmee hun ontstaansgeschiedenis te reconstrueren. Het instrument speurt ook naar ijs en waterdamp in protoplanetaire schijven. De fysische en chemische omstandigheden in deze schijven bepalen uiteindelijk de vorming van planeten.

Om optimaal te profiteren van de extreem gekoelde spiegel van SPICA (circa -267 graden Celsius) wordt SAFARI uitgerust met ultragevoelige detectoren van SRON. Deze Transition Edge Sensors zijn het resultaat van een ontwikkeltraject van meer dan tien jaar. SRON leidt ook het internationale consortium dat het gehele SAFARI-instrument ontwikkelt. SPICA/SAFARI kan na de lancering (medio 2020) nog dieper het heelal in kijken dan zijn voorgangers en zo de geschiedenis van het heelal herschrijven. Overigens moet zowel de Europese ruimtevaartorganisaties ESA (SAFARI) als het Japanse ruimtevaartagentschap JAXA nog definitief groen licht geven voor de internationale missie. Naar verwachting gebeurt dat in het voorjaar van 2013. De noodzakelijke voorbereidingen voor SAFARI binnen SRON zijn al wel in volle gang.

'Na de lancering van de Herschel-ruimtetelescoop in 2009 is SPICA/SAFARI de grootste stap voorwaarts die je in het infrarood/submillimetergebied met een enkelvoudige telescoop nog kunt maken,' zegt Rens Waters, Algemeen/Wetenschappelijk Directeur van SRON. 'Het Nederlandse ruimteonderzoek mag in deze grensverleggende infraroodmissie niet ontbreken als we onze vooraanstaande internationale positie willen behouden.'

Principal Investigator Peter Roelfsema: 'SPICA is door zijn grote gekoelde spiegel extreem gevoelig. Doordat we niet meer belemmerd worden door de warmtestraling van de telescoop zelf, kunnen we straks zeer zwakke bronnen waarnemen die maar nauwelijks te onderscheiden zijn van de straling van stof in ons eigen zonnestelsel, in een golflengtebereik van 30-210 micrometer. Dat maakt het mogelijk om de fysische en chemische samenstelling van objecten in de ruimte die we tot noch toe niet konden zien tot in groot detail te bepalen. Bovendien hebben we met SPICA geen last meer van het overlappen van infraroodbronnen, iets waar astronomen met de Herschel-telescoop – hoe fantastisch de ruimtetelescoop ook werkt – nog wel mee kampen te hebben. Daarmee is SPICA/SAFARI in feite de gedroomde kosmologiemachine.'

27 grote onderzoeksprojecten hebben een plaats gekregen op de nieuwe Nationale Roadmap voor grootschalige onderzoeksfaciliteiten. Vijf hiervan hebben vandaag te horen gekregen dat ze daarnaast financiering ontvangen. De bijdrage is voor de bouw of een substantiële aanpassing van een grote onderzoeksfaciliteit in Nederland, maar met een internationale uitstraling. Deze Roadmap is gebaseerd op een advies dat de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) heeft laten opstellen door de commissie-Meijer.

SRON