Astronoom Heino Falcke, communicatiewetenschapper Patti Valkenburg en theoretisch natuurkundige Erik Verlinde ontvangen de NWO-Spinozapremie 2011, de hoogste Nederlandse onderscheiding in de wetenschap. De laureaten krijgen elk 2,5 miljoen euro, vrij te besteden aan onderzoek naar keuze.
De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) kent de NWO-Spinozapremie toe aan Nederlandse onderzoekers die zowel nationaal als internationaal tot de absolute top van de wetenschap behoren. De wetenschappers ontvangen de prestigieuze premie voor hun voortreffelijk, baanbrekend en inspirerend onderzoek. De laureaten zijn internationaal vermaard en weten jonge onderzoekers te inspireren.
Prof. dr. H.D.E. (Heino) Falcke is hoogleraar radioastronomie en astrodeeltjesfysica aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Hij doet baanbrekend onderzoek naar een van de meest mysterieuze verschijnselen van het heelal: zwarte gaten. Heino Falcke werkt aan de grens van zijn vakgebied en daarmee tevens aan de grenzen van het heelal. Falcke is een veelzijdig onderzoeker. Hij is een toonaangevend theoreticus en doet experimenteel onderzoek op het gebied van de astrodeeltjesfysica en astrofysica. Dit is een unieke combinatie. Daarnaast houdt hij zich bezig met het ontwikkelen van onderzoekinstrumenten.
In 2004 slaagde zijn groep erin om metingen te doen vlakbij de rand van het extreem zware zwarte gat in het centrum van ons melkwegstelsel. Vier jaar eerder voorspelde hij al dat dit mogelijk zou zijn. In de komende jaren hoopt hij met dezelfde meetmethode de randen van dat zwarte gat in beeld te brengen.
Falcke is een van de initiatiefnemers van LOFAR, een revolutionaire radiotelescoop die bestaat uit honderden kleine antennes, die – samengevoegd – hun meetbereik enorm uitbreiden. Falcke speelt tevens een sleutelrol in de ontwikkeling van SKA (Square Kilometre Array), een vierkante kilometer vol met telescopen die moet gaan verrijzen op het zuidelijk halfrond. De radioastronoom bestudeert de door planeten, sterren en melkwegstelsels uitgezonden straling. De architectuur van objecten in het heelal kan op die manier zichtbaar worden gemaakt.
Heino Falcke studeerde natuurkunde aan de universiteiten van Keulen en Bonn. Hij studeerde in 1992 af. In 1994 promoveerde hij summa cum laude aan de universiteit van Bonn. Na diverse wetenschappelijke functies in Bonn, de University of Maryland en de University of Arizona, verwierf hij in 2000 in Bonn zijn ‘Habilitation’. In 2003 werd hij benoemd tot bijzonder hoogleraar radioastronomie en astrodeeltjesfysica aan de Radboud Universiteit Nijmegen en trad hij in dienst bij ASTRON Netherlands Institute for Radio Astronomy, de initiatiefnemer van het LOFAR-project. Sinds 2000 is hij ook verbonden aan het Max-Planck-Instituut voor Radioastronomie in Bonn. In 2007 benoemde de Radboud Universiteit Nijmegen hem tot hoogleraar.
Spinozapremie voor Nijmeegse astronoom Falcke
