Op basis van een selectie van beelden uit de eerste ‘data release’ van Euclid in maart van dit jaar maakten astronomen bovenstaand diagram waarin de sterrenstelsels zijn georganiseerd op basis van hun grootte en vorm, bijvoorbeeld of het sterrenstelsel spiraalarmen heeft of een balk in het midden.
Een soortgelijke ‘evolutionaire boom’ werd voor het eerst gemaakt door astronoom Edwin Hubble in de jaren 20 van de vorige eeuw. De waarnemingen van Euclid stellen astronomen in staat om de processen die de evolutie van sterrenstelsels bepalen in groot detail te onderzoeken. Doorgaans verandert de vorm van een sterrenstelsel door de tijd heen, in het diagram gezien van links naar rechts. Met name interacties met andere sterrenstelsels in de buurt zijn daarvoor verantwoordelijk. Sterrenstelsels kunnen bijvoorbeeld ‘botsen’ of samensmelten. De afbeeldingen linksonder in het diagram tonen enkele botsingen gezien door Euclid.
Naast grote sterrenstelsels is Euclid voor het eerst in staat om grote hoeveelheden veel kleinere sterrenstelsel waar te nemen (niet zichtbaar in dit diagram). De ruimtetelescoop kan daarmee onthullen welke rol deze dwergsterrenstelsels spelen in de evolutie van sterrenstelsels in het algemeen.
Zwaartekrachtlenzen en stervormingsgebieden
Naast deze afbeelding publiceert het wetenschappelijke consortium achter Euclid zeven wetenschappelijke artikelen op basis van de eerste data van de ruimtetelescoop. Astronomen richten zich hierin onder andere op de eigenschappen en vormen van sterrenstelsels, en zwaartekrachtlenzen in de Euclid-data.
Ook publiceerde ruimtevaartorganisatie ESA, die de Euclid-missie beheert, een foto van een stervormingsgebied omhuld door een zogenoemde donkere wolk (zie hieronder). De wolk – LDN 1641 – in het sterrenbeeld Orion ontneemt in zichtbaar licht het zicht op de sterren, maar het NISP-instrument van Euclid is in staat om de jonge sterren in het infrarode spectrum vast te leggen.
Overzicht van alle wetenschappelijke artikelen die nu zijn gepubliceerd
Publicatie van ruimtevaartorganisatie ESA
Credit: ESA/Euclid/Euclid Consortium/NASA, image processing by M. Schirmer (MPIA,
Heidelberg) via CC BY-SA 3.0 IGO