Magnetar verspreidt mysterieuze morsecode

Magnetar verspreidt mysterieuze morsecode
Astronomen van het Nederlands ruimteonderzoeksinstituut SRON hebben mysterieuze pulsen ontdekt die uitgezonden worden door een extreem magnetische ster. De magnetische ster, een magnetar, zendt de pulsen uit als röntgenstraling met zeer hoge energie. De astronomen maakten gebruik van de ESA ruimtetelescopen INTEGRAL en XMM-Newton en de NASA-satelliet RXTE. SRON-astronoom Peter den Hartog promoveert woensdag 21 mei op dit onderwerp aan de Universiteit van Amsterdam.

Soms bevestigen waarnemingen een wetenschappelijke theorie perfect, maar vaak ook brengen telescopen totaal nieuwe fenomenen aan het licht. Dat overkwam Peter den Hartog. ‘Ik was op een sterrenkaart, gemaakt met de ruimtetelescoop INTEGRAL, op zoek naar nieuwe bronnen van röntgenstraling met hoge energie. Tot onze verrassing bleek aan de rand van die kaart een ster zichtbaar die we kenden als magnetar, maar waarvan we totaal niet verwachtten dat hij dit soort straling uit zou zenden’, zegt de promovendus, die onmiddellijk na deze vondst nieuwe waarneemtijd met INTEGRAL aanvroeg voor vervolgonderzoek.

Magnetars zijn kleine compacte neutronensterren met een magneetveld dat een miljard keer sterker is dan wat kunstmatig te maken is op aarde. Het zijn de sterkste magneten in het heelal. Ze hebben een massa van anderhalf keer de zon, maar die zit gepropt in een bolletje met een straal van 10 kilometer. Hoe ze precies ontstaan is een raadsel. Doordat ze enorme hoeveelheden energie uitzenden in de vorm van röntgenstraling hebben ze een levensduur van ‘slechts’ tienduizend jaar. De magnetars draaien als een dolle om hun as, waardoor ze als een vuurtoren regelmatig een bundel straling het heelal in slingeren. Die röntgenstraling bereikt het aardoppervlak niet, maar is wel zichtbaar met röntgentelescopen in de ruimte.