De Leidse sterrenkundige Ignas Snellen heeft een Vici-subsidie van NWO ontvangen om onderzoek te doen aan exoplaneten, planeten rond andere sterren dan onze zon, waarvan we sinds kort weten dat ze in overvloed voorkomen in de Melkweg. Het uiteindelijke doel is om bij aardachtige planeten te onderzoeken of er ook leven voorkomt.
De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) heeft aan 31 vooraanstaande wetenschappers een Vici toegekend, waarmee een bedrag van in totaal 46 miljoen euro is gemoeid. Met maximaal 1,5 miljoen euro per onderzoeker is het een van de grootste persoonsgebonden wetenschappelijke premies van Nederland. Met het geld kunnen de onderzoekers in vijf jaar tijd hun onderzoeksgroep verder uitbouwen.
Snellens onderzoek spitst zich toe op planeetovergangen. Wanneer een exoplaneet gezien vanaf de aarde toevallig voor zijn ster langs kruist, verduistert deze een heel klein beetje het sterlicht. Door dit effect kunnen de grootte en baan van de planeet worden bepaald. Snellen gaat met zijn team een speciale camera bouwen waarmee planeetovergangen rond de helderste en dichtstbijzijnde sterren kunnen worden gevonden. De groep ontwikkelde in de afgelopen jaren een speciale methode om de atmosferen van exoplaneten te onderzoeken, die nu met de Vici op uitgebreide schaal kan worden toegepast en verder verfijnd.
“Als een exoplaneet voor zijn moederster langs beweegt sijpelt er ook een heel klein beetje sterlicht door de planeetatmosfeer heen”, licht Snellen toe. “De gassen in die atmosfeer absorberen dat sterlicht op een heel specifieke manier. Dit kunnen we meten en daarmee achterhalen waaruit de atmosfeer is opgebouwd.” Met deze methode heeft Snellens onderzoeksgroep onlangs ook al aanwijzingen gevonden voor een enorme superstorm op een exoplaneet.
Het huidige onderzoek richt zich vooral op Jupiter-achtige reuzenplaneten, maar uiteindelijk wil Snellen deze nieuwe onderzoeksmethode ook gaan toepassen op de kleinere, aardachtige planeten – bij voorkeur met de geplande European Extremely Large Telescope (E-ELT), waaraan Nederland ook een belangrijke bijdrage zal leveren. “Over een jaar of tien kunnen we dit misschien al voor een zusje van de aarde doen. In onze eigen dampkring zit alleen maar zuurstof doordat die door planten wordt aangemaakt. Mochten we dezelfde zuurstof ook in een atmosfeer van een andere planeet aantreffen, dan zou dat een belangrijke aanwijzing zijn voor buitenaards leven”, aldus Snellen.
NWO
Leidse astronoom krijgt Vici voor zoektocht naar zusje van de aarde
