Komeet 3I/ATLAS, de derde komeet waarvan bekend is dat hij van buiten ons zonnestelsel afkomstig is, is veel sneller dan verwacht helderder geworden toen hij onlangs zijn kleinste afstand tot de zon bereikte. Vanaf de aarde was de komeet de afgelopen maand vrijwel niet waarneembaar doordat hij zich achter de zon verschool, maar hij werd wel gespot door een aantal satellieten die de corona van de zon observeren.
De waarnemingen laten iets opvallends zien: tussen half september en eind oktober, toen de komeet de zon tot op ongeveer tweehonderd miljoen kilometer was genaderd, nam zijn helderheid opvallend snel toe – tweemaal zo snel als ‘gewone’ kometen op die afstand. Dit wijst erop dat er iets bijzonders gebeurt op zijn oppervlak.
De waarnemingen brachten ook aan het licht dat de komeet duidelijk blauwer lijkt dan zonlicht, wat erop wijst dat naast stof ook gassen een belangrijke bijdrage leveren aan zijn helderheid. Eerdere waarnemingen hadden juist laten zien dat het stof van de komeet roodachtig van kleur is, wat de ‘blauwverschuiving’ des te opmerkelijker maakt. Wetenschappers vermoeden dat de vreemde kleur wordt veroorzaakt door moleculen als cyaan en wellicht ook ammoniak. Beelden van de GOES-19 satelliet bevestigen dat 3I/ATLAS door de warmte van de zon flinke hoeveelheden materiaal is gaan uitstoten.
Wat de oorzaak is van de snelle helderheidstoename is nog onduidelijk. De onderzoekers denken dat het ongebruikelijke gedrag van de komeet te maken heeft met zijn samenstelling, zijn hoge naderingssnelheid of wellicht met bepaalde eigenschappen die hij tijdens zijn lange reis door de ruimte heeft ontwikkeld.
Komeet 3I/Atlas komt deze maand achter de zon vandaan, waardoor ook waarnemers op aarde eindelijk de kans krijgen om hem goed te bekijken. (EE)
3I/ATLAS Brightens Dramatically as it Swings Past the Sun (Universe Today)