De European Research Council (ERC) maakte vandaag bekend dat 281 vooraanstaande onderzoekers in heel Europa een Advanced Grant krijgen, met een totale waarde van 721 miljoen euro. Deze beurs is een van de meest prestigieuze en competitieve financieringsprogramma's in de EU. Het geeft senior onderzoekers de kans om ambitieuze, nieuwsgierigheidgedreven projecten uit te voeren die tot wetenschappelijke doorbraken kunnen leiden. De financiering maakt deel uit van het Horizon Europe-programma van de EU.
Kamp en Dominik ontvangen voor hun onderzoeksvoorstellen een bedrag van respectievelijk 2,5 miljoen euro en 3,5 miljoen euro (inclusief het bouwen van het experiment).
De titel van het onderzoeksvoorstel van Inga Kamp is: Deciphering the building blocks of rocky planets using JWST spectra of planet forming disks.
De James Webb Space Telescope kijkt nu voor het eerst naar de geboorteomgevingen van rotsachtige planeten rond sterren met een massa variërend van de massa van de zon tot die van sterren met een tien keer lagere massa. De gegevens laten zien dat het gas in de schijf rond zonachtige sterren rijk is aan zuurstof, terwijl het rond de sterren met een zeer lage massa rijk is aan koolstof. Deze laatste zijn de meest voorkomende sterren in de Melkweg en herbergen de meeste rotsachtige exoplaneten die tot nu toe bekend zijn. Daarom zijn ze belangrijke doelwitten om naar leven te zoeken.
Kamp wil begrijpen wat de oorzaak is van dit schijnbare chemische verschil en wat de implicaties zijn voor de samenstelling van planeten en hun evolutie. DISKS-ROCK zal een nieuw tweedimensionaal modelleringsraamwerk ontwikkelen dat fysische, chemische en dynamische processen omvat om de schijfevolutie tijdens de vroege opbouwfase van rotsachtige planeten te bepalen aan de hand van gegevens van een statistisch relevante selectie van schijven. De resultaten zullen onze eigen aarde in de grotere galactische context plaatsen en cruciale input leveren voor toekomstige missies op zoek naar leven.
De titel van het onderzoeksvoorstel van Carsten Dominik is: Ground Truth for Pebbles in Planet Formation.
Begrijpen hoe planeten worden gevormd raakt diep aan de vraag naar de oorsprong van de aarde en uiteindelijk van onszelf. Hoe zijn we hier gekomen? Er zijn nu duizenden buitenaardse planeten bekend en planeetvormende schijven rond jonge sterren, waarin sterren worden geboren, zijn nu duidelijk zichtbaar met de nieuwste astronomische instrumenten. Voor zover we weten botsen piepkleine stofdeeltjes, zoals zandkorrels, op elkaar, blijven aan elkaar kleven en groeien zo stap voor stap. Eerst vormen ze rookachtige structuren die vervolgens door botsingen worden samengeperst tot zogeheten pebbles, compacte deeltjes van millimeter- tot centimetergrootte.
Als de deeltjes er eenmaal zijn, weten astronomen hoe daar uiteindelijk planeten uit worden gevormd. Maar onbekend is of de pebbles zelf in voldoende hoeveelheden en met de juiste eigenschappen kunnen worden geproduceerd. In dit project wordt aan de hand van numerieke modellering geanalyseerd hoe stofkorrels uitgroeien tot grote opeenhopingen, hoe die in botsingen kunnen worden samengeperst en hoe dit proces te identificeren is in waarnemingen van planeetvormende schijven. Dominik zal met zijn wetenschappelijke partner J. Blum van de Technische Universiteit in Braunschweig, een baanbrekend laboratoriumexperiment bouwen: een roterende vacuümkamer met een diameter van twee meter en een gewicht van vijf ton waarin de omstandigheden in een planeetvormende schijf worden nagebootst om het groeiproces van een planeet te bekijken. Over vijf jaar hopen ze planeetvormingsmodellen te kunnen voorzien van gedetailleerde instructies over wat voor soort pebbles ze kunnen gebruiken om complete planetenstelsels te bouwen.