In memoriam Jaap Vreeling (1956-2025)

Op 14 mei 2025 is Jaap Vreeling overleden. De voormalige educatiemanager van het NOVA Informatiecentrum, waaraan hij sinds 2009 was verbonden, ging na zijn pensioen in 2020 samen met zijn vrouw Rianne Vreeling terug naar zijn geliefde eiland Sint-Eustatius waar hij in een eerdere fase van zijn carrière jarenlang werkte in het middelbaar onderwijs als wiskundedocent. Jaap was een geliefd persoon, zowel in het Caribisch gebied als in Nederland. Met zijn passie voor het bètaonderwijs en zijn tomeloze energie heeft hij direct en indirect honderdduizenden kinderen geïnspireerd en geënthousiasmeerd.

In memoriam Jaap Vreeling (1956-2025)

Voor NOVA heeft hij het educatieprogramma voor het primair en voortgezet onderwijs opgezet. Zijn grootste project, het NOVA Mobiel Planetarium, heeft zich ontwikkeld tot een zeer succesvol astronomisch outreachprogramma in Nederland en daarbuiten. Jaap introduceerde de - toen innovatieve - ‘live & interactive’-stijl van public engagement. Inmiddels heeft het programma meer dan een half miljoen Nederlandse scholieren op een interactieve manier meegenomen op een reis door het heelal.

Jaap heeft zijn jarenlange ervaring als sterrenkundeamateur ook ingezet voor publieksevenementen en het ontwikkelen van educatieve materialen die tot op de dag van vandaag worden gebruikt. Op het gebied van formele educatie leidde hij een project na de invoering van de Nieuwe Natuurkunde in het curriculum van het voortgezet onderwijs. Voor een van de schoolmethodes begeleidde hij de ontwikkeling van hoofdstukken over moderne sterrenkunde, met onderwerpen als zwarte gaten en exoplaneten.

Na zijn pensioen in 2020 startte Jaap een spin-off van het NOVA-planetariumproject op de Lynch-plantage op Sint-Eustatius. Ook dat werd een succes. Vorig jaar heeft Jaap subsidies verworven om dit planetarium te vervangen door een grotere koepel, in een vaste behuizing. De behuizing was klaar, maar de dome was nog niet geïnstalleerd toen Jaap medio april werd opgenomen in het ziekenhuis op Aruba. Daar is hij na vier weken op de intensive care op 14 mei overleden. Planetariumexpert en goede vriend Robin Sip zal het planetariumproject op Statia in de geest van Jaap voltooien.

Begin dit jaar werden Jaap en Rianne de grootouders van een kleinzoon. We wensen Rianne, zijn dochter en zijn schoonzoon heel veel sterkte.

Namens de Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA),

Carsten Dominik
Marieke Baan