Dr. Joeri van Leeuwen (ASTRON/UvA) heeft een Consolidator Grant van de European Research Council (ERC) gewonnen. Met deze beurs voor Europees toptalent gaat Van Leeuwen zijn onderzoeksgroep verder uitbouwen om onbegrepen kosmische flitsen te onderzoeken.
Door het heelal gaan continu heel korte, felle radioflitsen af. Sommige daarvan worden uitgezonden door pulsars, de radio-vuurtorens van de Melkweg. Andere komen van ver buiten ons melkwegstelsel, en lijken te worden veroorzaakt door enorme ontploffingen. De precieze oorzaak is echter nog onbekend.
Sterrenkundigen vermoeden wel dat zowel de pulsars als de explosieve flitsen door hun hoge energie een beter diepliggend inzicht kunnen geven in het fundamentele gedrag van materie en zwaartekracht. Die deeltjes en kracht vullen het heelal waarin de zon en aarde zich bevinden, maar zijn nog niet volledig begrepen.
Van Leeuwen stelde de ERC voor een team jonge onderzoekers te vormen om dat raadsel te ontrafelen. Dat team werkt vanuit ASTRON en de Universiteit van Amsterdam en gebruikt de Westerbork en LOFAR radiotelescopen. Na een competitie tussen duizenden wetenschappers besloot de ERC dit voorstel met een beurs van 2 miljoen euro te steunen.
In dit onderzoek worden nieuwe Apertif-ontvangers op de Westerbork-telescoop gekoppeld aan de onlangs geopende LOFAR-telescoop. Beide telescopen zijn ontworpen en gebouwd door ASTRON. De Westerbork-telescoop heeft een enorm breed blikveld, terwijl LOFAR juist heel precies en secuur kan meten. Die krachten zullen nu met behulp van een supercomputer worden gecombineerd. Van Leeuwen zegt: ‘We nemen twee van de beste radiotelescopen ter wereld en combineren die tot een zoekmachine die nog veel krachtiger is dan de som van de delen’.