Ewine van Dishoeck ontvangt de Jules Janssen Prize 2020 

Het Franse Astronomische Genootschap SAF (Société Astronomique de France) heeft zijn internationale sterrenkundeprijs, de Jules Janssen Prize, toegekend aan de Leidse hoogleraar en IAU-president Prof. dr. Ewine van Dishoeck voor haar wetenschappelijke verdiensten. 

Credit: Elodie Burillon
Credit: Elodie Burillon

De penning wordt vandaag aan Van Dishoeck overhandigd door Thierry Montmerle (Paris Institute of Astrophysics, en oud-secretaris van de Internationale Astronomische Unie). Vanwege de coronapandemie vindt de ceremonie online plaats. 

De bekende astronoom Jules Janssen (1824-1907) was SAF-president tussen 1895 en 1897. Hij stelde onder meer deze prijs in, die sinds 1897 jaarlijks wordt uitgereikt aan afwisselend een Franse en een buitenlandse astronoom. De prijs wordt toegekend voor uitmuntend wetenschappelijk werk en voor de bijdragen aan de publieke verspreiding van sterrenkunde. 

Eerder prijswinnaars zijn onder anderen Percival Lowell (1904), Max Wolf (1912), Robert Esnault-Pelterie (1930), Albert Einstein (1931), André Danjon (1950), Jean-Claude Pecker (1967), Evry Schatzman (1973), Audouin Dollfus (1993), Michel Mayor (1998), Pierre Lena (1999), Reinhard Genzel (2000) en Françoise Combes (2017).

Ewine van Dishoeck is hoogleraar in de Moleculaire Astrofysica aan de Universiteit Leiden. Sinds 2018 is zij voor drie jaar president van de Internationale Astronomische Unie (IAU). Na haar promotie in Leiden (1984) bekleedde zij wetenschappelijke posities aan de universiteiten van Harvard, Princeton en Caltech in de VS voordat ze in 1990 terugkeerde naar Leiden.  

Van Dishoeck verricht pionierend werk op het gebied van de astrochemie (waarnemingen, theorie en lab-werk). Ze heeft belangrijke bijdragen geleverd aan een beter begrip van de chemie van interstellaire wolken en de vorming van sterren en planeten. Ook was zij nauw betrokken bij de ontwikkeling en het gebruik van grote waarneemfaciliteiten, zoals ALMA en Herschel. Van Dishoeck is sinds 2007 wetenschappelijk directeur van de Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA). Zij won vele prijzen, waaronder de Spinozapremie in 2000, de Albert Einstein World Award of Science in 2015 en de Kavli Prize in 2018.

Daarnaast is ze gedurende haar hele carrière actief in outreach, met speciale aandacht voor de link tussen kunst en astronomie. In 2019 leidde zij de IAU 100 jaar-festiviteiten, die met ruim 5000 activiteiten in meer dan 140 landen, tientallen miljoenen mensen hebben bereikt.