Eenzame, verdwaalde planeet ontdekt

Deze artist’s impression toont de solitaire planeet CFBDSIR2149. Dit is het meest nabije object in zijn soort. Het draait niet om een ster en weerkaatst dus ook geen licht; de zwakke gloed die de planeet uitzendt kan alleen in het infrarood worden gedet
Deze artist’s impression toont de solitaire planeet CFBDSIR2149. Dit is het meest nabije object in zijn soort. Het draait niet om een ster en weerkaatst dus ook geen licht; de zwakke gloed die de planeet uitzendt kan alleen in het infrarood worden gedet

Met behulp van ESO’s Very Large Telescope en de Canada-France-Hawaii Telescope hebben astronomen een hemellichaam ontdekt dat zeer waarschijnlijk een planeet is die zonder moederster door de ruimte zwerft. Deze solitaire planeetkandidaat staat met een afstand van ongeveer honderd lichtjaar betrekkelijk dichtbij, en doordat er in zijn omgeving geen heldere ster te bekennen is, heeft het onderzoeksteam zijn atmosfeer nauwkeurig kunnen onderzoeken. Het object geeft astronomen een voorproefje van de exoplaneten die zij met toekomstige instrumenten in beeld zullen proberen te brengen.

Solitaire planeten zijn hemellichamen met de massa van een planeet die zonder moederster door de ruimte zwerven. Er zijn al verschillende potentiële voorbeelden van zulke objecten ontdek, maar omdat hun leeftijden niet bekend zijn, weten astronomen niet zeker of het daarbij om planeten gaat of om bruine dwergen – ‘mislukte’ sterren, die niet genoeg massa hebben om de reacties op te wekken die hen laten stralen.

Maar nu hebben astronomen een object ontdekt, CFBDSIR2149 geheten, dat bij een nabije stroom van jonge sterren lijkt te horen die bekendstaat als de bewegende sterrenhoop AB Doradus. Het is voor het eerst dat een object van planetaire massa in een sterrenhoop van dit type is ontdekt, en dat maakt hem tot de meest interessante solitaire planeetkandidaat tot nu toe. Als het nu ontdekte object inderdaad bij deze groep hoort – en dus jong is – kan daaruit veel worden afgeleid over zijn temperatuur, zijn massa en de samenstelling van zijn atmosfeer.

Als CFBDSIR2149 echter niet met de bewegende sterrenhoop AB Doradus is geassocieerd, is het veel moeilijker om zijn eigenschappen vast te stellen. Het zou dan ook om een kleine bruine dwerg kunnen gaan. Beide scenario’s zijn van belang voor de vraag naar het ontstaan en het gedrag van planeten en sterren. "Solitaire objecten zoals CFBDSIR2149 zijn belangrijk, want ze kunnen ons ofwel helpen begrijpen hoe planeten uit hun planetenstelsels kunnen worden verstoten, of hoe zeer lichte objecten uit het stervormingsproces kunnen voortkomen", aldus Philippe Delorme.

Bron: ESO