Wetenschappers van het Leibniz Instituut voor Astrofysica Potsdam (AIP) hebben de complexe magnetische hartslag geregistreerd van een verre ster die opmerkelijk veel op onze zon lijkt, maar veel jonger en actiever is. De ontdekking is het resultaat van bijna drie jaar aan uiterst nauwkeurige waarnemingen, en werpt nieuw licht op hoe de magnetische velden van sterren vergelijkbaar met onze zon zich in de loop van de tijd ontwikkelen (Astronomy & Astrophysics, 10 oktober).
De ster die centraal staat in dit onderzoek is Iota Horologii (ι Hor) in het zuidelijke sterrenbeeld Horologium (Slingeruurwerk), op ongeveer 56 lichtjaar van de aarde. Met een leeftijd van ongeveer 600 miljoen jaar is deze ster veel jonger dan onze zon. Bovendien draait hij sneller om zijn as en vertoont hij veel meer magnetische activiteit.
Door de HARPS-polarimeter van de 3,6-meter telescoop van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht op La Silla in Chili op deze ster te richten, hebben de AIP-onderzoekers bijna tweehonderd nachten aan spectro-polarimetrische gegevens van ι Hor verzameld. Met behulp van een geavanceerde techniek die Zeeman Doppler Imaging (ZDI) wordt genoemd, heeft het team deze metingen omgezet in achttien afzonderlijke ‘kaarten’ van het grootschalige magnetische veld van ι Hor, verspreid over ongeveer honderdveertig volledige omwentelingen van de ster. Deze kaarten laten zien hoe magnetische kenmerken verschijnen, verdwijnen en zelfs van polariteit veranderen.
Een van de opmerkelijkste bevindingen is dat ι Hor een veel kortere magnetische cyclus doorloopt dan onze zon: eentje van iets meer dan twee jaar in plaats van tweeëntwintig jaar. Tijdens deze cyclus wisselen de magnetische noord- en zuidpool van de ster van plaats, om vervolgens weer om te keren. Het ‘magnetische hart’ van de ster klopt dus veel sneller dan dat van de zon.
Misschien nog wel spannender is dat het de onderzoekers ook is gelukt om ‘magnetische vlinderdiagrammen’ van ι Hor te maken. Deze diagrammen – de eerste die ooit van een andere ster dan de zon zijn gemaakt – laten zien hoe de magnetische gebieden op het oppervlak van de ster in de loop van elke cyclus met snelheden van vijftien tot achtenzeventig meter per seconde naar de polen en de evenaar migreren. (EE)
A look into the heartbeat of a star