In een nieuw artikel dat op preprint-server arXiv is geplaatst doet een team van astronomen onder leiding van Martin Cordiner van het Goddard Space Flight Center van NASA verslag van waarnemingen van de interstellaire komeet 3I/ATLAS die met de Webb-ruimtetelescoop zijn gedaan. De resultaten zijn enigszins verrassend.
De coma van 3I/ATLAS – de wolk van gas en stof rond zijn kern – bestaat voornamelijk uit koolstofdioxide, maar bevat daarnaast ook water, koolstofmonoxide en carbonylsulfide (een gas met de geur van rotte eieren). Stuk voor stuk zijn dit materialen die in de coma van elke komeet te vinden zijn, maar bij 3I/ATLAS is de verhouding tussen koolstofdioxide (CO2) en water acht op één – de hoogste waarde die ooit bij een komeet is waargenomen. De verhouding tussen koolstofmonoxide en water oftewel H2O (1:4) komt vreemd genoeg wel overeen met eerdere waarnemingen. Een andere constatering is dat de verhouding tussen de koolstofisotopen koolstof-12 en koolstof-13 vergelijkbaar is met die op aarde.
De onevenwichtige CO2/H2O-verhouding in de komeet kan op verschillende manieren zijn ontstaan, bijvoorbeeld door extreem energierijke ultraviolette straling in het stersysteem waar het object vandaan komt. Een andere mogelijkheid is dat de komeet zich op grote afstand van zijn ster heeft gevormd, waar relatief veel koolstofdioxide-ijs te vinden is. Maar het is ook mogelijk dat 3I/ATLAS minder snel opwarmt onder invloed van de warmte van onze zon dan de ‘inheemse’ kometen van ons zonnestelsel. In dat geval zou koolstofdioxide, dat een lager smeltpunt heeft dan water, als eerste sublimeren, wat de onevenwichtige CO2/H2O-verhouding in de komeet kan verklaren.
Hoe dan ook zijn er meer waarnemingen nodig. 3I/ATLAS is pas de interstellaire komeet waarmee we kennis hebben gemaakt en de eerste ('Oumuamua) leek helemaal geen coma te hebben. Daarmee is nummer twee (2I/Borisov) de enige andere interstellaire komeet waar we spectrale informatie van hebben. En die had zelfs een nog hogere CO2/H2O-verhouding.
Ongetwijfeld zullen er de komende weken nog meer waarnemingen van 3I/ATLAS worden gedaan, maar daarna zal de komeet geruime tijd moeilijk te zien zijn. En wanneer hij dan in december eindelijk weer goed zichtbaar wordt, is hij al op weg om ons zonnestelsel te verlaten en heeft hij zijn vluchtige bestanddelen waarschijnlijk al afgestoten. (EE)
3I/ATLAS's Coma Is Largely Carbon Dioxide (Universe Today)