Komeet 3I/ATLAS, het derde object waarvan bekend is dat het vanuit de interstellaire ruimte het zonnestelsel is binnengekomen, heeft een andere oorsprong dan zijn voorgangers. Volgens een team onder leiding van astrofysicus Matthew Hopkins van de Universiteit van Oxford is de komeet afkomstig uit de dikke schijf van de Melkweg – een heel andere omgeving dan waar de zon zich nu bevindt (ArXiv, 7 juli).
Slechts drie keer hebben astronomen objecten door ons zonnestelsel zien bewegen in banen die alleen verklaard kunnen worden als dat object van ver buiten het zonnestelsel afkomstig is. De eerste twee waren 'Oumuamua en komeet 2I/Borisov, die respectievelijk in 2017 en 2019 opdoken. Komeet 3I/ATLAS, ontdekt op 1 juli 2025, is de derde, en astronomen zijn druk bezig om uit te zoeken waar hij vandaan komt en hoe hij eruitziet.
Hopkins en zijn collega’s hebben een protocol toegepast dat bekend staat als het Ōtautahi-Oxford-model. Dit model gebruikt gegevens van de Europese astrometrische satelliet Gaia, in combinatie met modellen van de chemie van de schijf van de Melkweg om populaties van interstellaire objecten in kaart te brengen.
Bij zijn ontdekking had 3I/ATLAS een snelheid van 57 kilometer per seconde en volgde hij een koers die hem in oktober 2025 net binnen de baan van Mars zal brengen voordat hij het zonnestelsel weer verlaat. Hij heeft een middellijn van tien tot twintig kilometer, een blauwachtig oppervlak en een rodere coma dan de meeste ‘inheemse’ kometen van ons zonnestelsel.
Het onderzoeksteam heeft vastgesteld dat de snelheid van de komeet past bij een oorsprong in de dikke schijf van de Melkweg – de opgezwollen delen rond de dunne schijf waar de meeste sterren van de Melkweg zich ophouden, waaronder ook onze zon. De dikke schijf bevat naar schatting ongeveer tien procent van de sterren in ons sterrenstelsel en de meeste daarvan zijn meer dan tien miljard jaar oud.
Als dit wordt bevestigd, betekent dit dat 3I/ATLAS aanzienlijk ouder is dan het zonnestelsel zelf. De onderzoekers schatten zijn leeftijd op 7,6 tot 14 miljard jaar. Ter vergelijking: de zon is slechts 4,6 miljard jaar oud. (EE)
Astronomers Have Traced Our New Interstellar Comet's Origin, And It's a First (ScienceAlert)