Onderzoekers van de Leidse Sterrewacht zijn erin geslaagd bij een temperatuur van 260 graden onder nul ethanol te destilleren uit een cocktail van waterstofatomen en ruimte-ijs. De Leidse sterrenkundige Suzanne Bisschop promoveert op dit onderzoek op 8 november.
De laboratoriumexperimenten laten zien hoe in de ruimte complexe moleculen kunnen ontstaan. Dit soort chemische processen is van belang bij het ontstaan van leven. De omstandigheden in de ruimte zijn niet bepaald optimaal voor een actieve chemie; zowel de deeltjesdichtheden als temperaturen zijn onvoorstelbaar laag. Des te verbazingwekkender is het, dat een groot aantal stoffen, waaronder ook complexe moleculen, in de ruimte is waargenomen. In de afgelopen jaren is het besef ontstaan dat veel van deze moleculen worden gevormd in dunne ijslaagjes van gas dat vastvriest op stofdeeltjes rond en tussen de sterren.
Voor haar onderzoek gebruikte de promovenda de James Clerk Maxwell Telescoop op Hawaii om ethanol te vinden in gebieden van actieve stervorming. Vervolgens simuleerde ze omstandigheden in dergelijke gebieden in het laboratorium voor astrofysica aan de Leidse Sterrewacht. "We hebben in een ultra hoge vacuümopstelling ijs gemaakt van acetaldehyde en dit bij lage temperaturen gebombardeerd met waterstofatomen", aldus Bisschop. "En wat blijkt, wanneer je infrarode straling gebruikt als een soort spectroscopische blaastest dan zie je inderdaad dat ethanol wordt gevormd in het ijs."
Volgens promotor Ewine van Dishoeck, hoogleraar moleculaire astrochemie, is dit een belangrijke conclusie. "Het bevestigt dat de vaste fase in de ruimte een belangrijke rol speelt in het ontstaan van grotere en organische moleculen."
Het doel van het onderzoek is om na te gaan hoe complex moleculen in ijs kunnen worden en om naar die gebieden in de ruimte te kijken waar de omstandigheden voor molecuulvorming ideaal zijn en de chemische basis voor leven in zijn meest algemene vorm aanwezig is.
Astrochemici vinden alcohol in kosmische cocktail
