Japanse sterrenkundigen hebben een 'monstersterrenstelsel' aan het licht gebracht in het relatief jonge heelal. Het stelsel staat zo ver weg dat het licht ervan 11,1 miljard jaar onderweg is geweest om de aarde te bereiken. We zien het dus zoals het er slechts 2,6 miljard jaar na de oerknal uitzag.
J0107a, zoals het sterrenstelsel heet, werd toevallig ontdekt door de James Webb Space Telescope. Verrassend genoeg blijkt het een vrijwel perfect balkspiraaltelsel te zijn, met een langgerekte 'balk' van gas en sterren in het centrum. Hoe zulke centrale balken ontstaan is nog steeds niet opgehelderd; ze zorgen er in elk geval voor dat gas uit de buitendelen van een stelsel naar het centrum wordt getransporteerd, waar het gebruikt kan worden voor de vorming van nieuwe sterren.
Shuo Huang van het National Astronomical Observatory of Japan en zijn collega's hebben J0107a nu bestudeerd met het ALMA-observatorium in Chili. Met ALMA kon de verdeling en de beweging van gas in het stelsel in kaart worden gebracht. Uit de metingen, deze week gepubliceerd in Nature, blijkt dat er echt sprake is van een monsterstelsel: het is ruim tien keer zo zwaar als ons eigen Melkwegstelsel, en het tempo waarin nieuwe sterren worden gevormd ligt zelfs 300 keer zo hoog.
Het balkspiraalstelsel vertoont qua structuur veel overeenkomsten met 'huidige' bakspiralen, maar de gasconcentraties zijn enorm veel hoger, en het gas vertoont ook veel hogere snelheden, tot enkele honderden kilometers per seconde. J0107a is in elk geval het zwaarste en vroegste balkspiraalstelsel dat tot nu toe is ontdekt. (GS)
Origineel persbericht