Arecibo Observatory

Decennialang de grootste schotelantenne ter wereld. Nederlanders speurden ermee naar pulsars.

Arecibo vanuit de lucht. (c) NAIC
Arecibo vanuit de lucht. (c) NAIC

Arecibo Observatory is eind 2020 buiten gebruik gesteld en was tot 2016 de grootste enkelvoudige radiotelescoop ter wereld. De Arecibo-telescoop heeft een diameter van 305 meter. De telescoop kan niet in zijn geheel bewegen, maar door de ontvanger over een rail te laten bewegen kunnen sterrenkundigen toch naar verschillende plaatsen aan de hemel kijken. Sinds 2016 is de Chinese FAST de grootste telescoop. FAST heeft een doorsnee van 500 meter.

De telescoop ligt op 18 kilometer van het plaatsje Arecibo in Puerto Rico, een met de Verenigde Staten geassocieerde staat in het oostelijk deel van de Caribische Zee. Drie staanders met lengtes van 111 en 81 meter houden een 900 ton wegend platform boven de radioschotel op zijn plaats waaraan de radio-ontvanger hangt op 150 meter hoog.

Ontdekkingen met Arecibo

In 1964 werd met de Arecibo radiotelescoop vastgesteld dat de rotatie van Mercurius niet 88 dagen was, zoals tot dan toe gedacht, maar slechts 59. In 1974 werd met Arecibo de eerste dubbelpulsar ontdekt: twee neutronensterren die rond elkaar draaien. Aan de hand van waarnemingen van dit systeem konden de Amerikanen Russell Hulse en Joseph Taylor belangrijke voorspellingen van de relativiteitstheorie van Albert Einstein bevestigen. Hiervoor kregen de twee in 1993 de Nobelprijs. Dankzij metingen van de Arecibo telescoop werd in 2003 bekend dat de polen van de maan, anders dan werd verondersteld, niet bedekt zijn met ijs.

Arecibo als filmdecor

De radioschotel is een populair decor voor filmopnames. In de James Bond film GoldenEye schakelt 007 zijn tegenstander uit op het platvorm boven de Arecibo schotel. In de film Contact zoekt hoofdrolspeler Jodie Foster met de telescoop naar intelligent buitenaards leven. De Arecibo telescoop werd in het echt ook gebruikt om naar signalen van intelligent buitenaards leven te zoeken.

Link: Arecibo-website