Sterrenkundige Jason Hessels wint Pastoor Schmeitsprijs 2016

Artistieke impressie van de Arecibo-telescoop (diameter 305 meter) in Puerto Rico met zijn hangende platform waaraan de radio-ontvanger is bevestigd. (c) Danielle Futselaar
Artistieke impressie van de Arecibo-telescoop (diameter 305 meter) in Puerto Rico met zijn hangende platform waaraan de radio-ontvanger is bevestigd. (c) Danielle Futselaar

Jason Hessels (ASTRON, UvA) ontvangt vandaag de Pastoor Schmeitsprijs voor de Sterrenkunde 2016. De prijs is bedoeld voor astronomen die voor hun veertigste een wetenschappelijke bijdrage van uitzonderlijk belang leveren. Hessels krijgt zijn prijs vanwege zijn baanbrekende onderzoek naar pulsars en radioflitsers.

Jason Hessels (Calgary, Canada, 1979) is astrofysicus bij ASTRON, Netherlands Institute for Radio Astronomy, en aan de Universiteit van Amsterdam. Volgens het stichtingsbestuur van de prijs heeft Hessels' onderzoek grote impact op de astronomie, de kernfysica en de theoretische fysica. Hij heeft zowel de snelst draaiende pulsar als de zwaarste pulsar ontdekt. Ook was Hessels medeontdekker van een pulsar bij een dubbele dubbelster. Daarnaast analyseerde hij een radioflitser die sinds 2012 maar liefst elf uitbarstingen liet zien. Hessels is een van de pioniers voor pulsaronderzoek met de nieuwe radiotelescoop LOFAR. Hessels ontving in 2013 twee grote onderzoeksbeurzen: een Vidi van NWO en een Starting Grant van de ERC. Sinds 2016 is Hessels lid van de Jonge Akademie van de KNAW.

De Pastoor Schmeitsprijs is vernoemd naar Maria Paschalis Schmeits (Sittard, 1851). Schmeits was eerst kapelaan van de Sint Servaas in Maastricht en daarna pastoor in Venray. Hij deed ook verschillende sterrenkundige waarnemingen. Toen Schmeits in 1919 overleed liet hij tweeduizend gulden na voor, zoals hij schreef: “Het bevorderen van de studie der sterrenkunde, onder alle menschelijke wetenschappen de hoogste, [...] door het uitloven en uitkeren van prijzen aan hen die zich [...] voor de astronomische wetenschap het meest verdienstelijk hebben gemaakt”.

Een stichtingsbestuur beslist over de toekenning aan de hand van voordrachten uit de Nederlandse astronomische gemeenschap. De prijs wordt eens in de drie jaar toegekend. Hessels volgt Rychard Bouwens (2013) en Amina Helmi en Joop Schaye (beiden 2010) op. Illustere eerdere prijswinnaars zijn onder anderen de latere Spinozalaureaten Ewine van Dishoeck (prijs in 1986), Michiel van der Klis (1989) en Xander Tielens (1991).

Aan de Pastoor Schmeitsprijs is een bedrag van 1500 euro verbonden. De prijs wordt vandaag uitgereikt op de 71ste Nederlandse Astronomenconferentie in Nunspeet.