Ruimtestof, planetoïden en kometen volstaan voor al het water op Mercurius

Een simulatie van onderzoekers van onder andere SRON en de Rijksuniversiteit Groningen laat zien dat invallende kleine hemellichamen zoals planetoïden, kometen en ruimtestof genoeg water met zich meedragen om alle aanwezige ijslagen op Mercurius te vullen. Er hoeven dus niet per se vulkanen of andere endogene bronnen te zijn geweest. De studie vormt de basis voor nieuw onderzoek naar water op planeten buiten ons zonnestelsel. Publicatie in Icarus op 19 april.

(c) Anastasiia Kriuchevska
(c) Anastasiia Kriuchevska

We weten al tientallen jaren dat er water aanwezig is op Mercurius. Misschien zou je verwachten dat dit alleen kan bestaan in de vorm van waterdamp. De planeet heeft immers geen atmosfeer, dus vloeistoffen zijn uitgesloten vanwege een gebrek aan luchtdruk. En Mercurius staat bijna driemaal dichter bij de zon dan de aarde, dus ijs lijkt ook erg onwaarschijnlijk. Maar dan heb je buiten de kraters gerekend. Diepe kraters in de poolgebieden bevatten troggen die eeuwig in duisternis zijn gehuld, slechts verlicht door het zwakke schijnsel van de Melkweg tegen de achtergrond van het diepzwarte heelal. Deze obscure plekken bieden een veilige haven aan ijslagen van vele meters dik op de dichtste planeet bij de zon. Dan blijft de vraag over: hoe zijn die watermoleculen op Mercurius beland?

Miljard jaar
Eerste auteur Kateryna Frantseva (SRON en Rijksuniversiteit Groningen) heeft een algoritme ontworpen dat meteorietinslagen in de vorm van planetoïden, kometen en interplanetaire stofdeeltjes simuleert. Het blijkt dat deze kleine hemellichamen gedurende een periode van een miljard jaar genoeg water naar het oppervlak van Mercurius brengen om de hoeveelheid te verklaren die we nu zien.

Frantseva: "We kunnen endogene waterbronnen niet uitsluiten, zoals vulkanische activiteit en gassen die ontsnappen uit de korst en mantel, maar dit resultaat laat zien dat we ze niet nodig hebben. We kunnen volstaan met inslagen van kleine hemellichamen om het water te verklaren dat we op Mercurius zien."

Basis voor nieuwe modellen
De simulatie toont dat interplanetaire stofdeeltjes verreweg de zwaarste lasten dragen, met ruim tienduizend kilogram per jaar. Planetoïden en kometen leveren jaarlijks elk ongeveer duizend kilogram water.

De simulatie biedt een basis voor nieuwe theoretische modellen voor het aanleveren van water op exoplaneten—planeten buiten ons Zonnestelsel. Die kunnen astronomen vergelijken met toekomstige observaties, bijvoorbeeld die van de recent gelanceerde James Webb-ruimtetelescoop, waarmee ze mogelijk de vingerafdrukken van watermoleculen kunnen zien in het spectrum van licht dat planetoïdegordels in exoplaneetsystemen uitzenden als ze het licht van hun moederster weerkaatsten.

Oekraïnse wetenschapper in Nederland
Eerste auteur Kateryna Frantseva is een Oekraïense wetenschapper werkzaam in Nederland. Ze is onderdeel van een netwerk van Oekraïense vrijwilligers in de Nederlandse academische wereld die hun thuisland ondersteunen. Helpen kan via een donatie. In Nederland met Tikkie, buiten Nederland via combackalive.in.ua.

Publicatie
Exogenous delivery of water to Mercury. Door: Kateryna Frantseva, David Nesvorný, Michael Mueller, Floris F.S. van der Tak, Inge Loes ten Kate. In: Icarus, 19 april 2022.

Bron: SRON