Luchtfoto toont bouw LOFAR telescoop

Nieuw landschap door LOFAR superterp. Rechts op de voorgrond testopstelling met LOFAR antennes.
In het midden de superterp. Linksboven is het Achterstediep te zien en de eerste slenk. (c) ASTRON
Nieuw landschap door LOFAR superterp. Rechts op de voorgrond testopstelling met LOFAR antennes. In het midden de superterp. Linksboven is het Achterstediep te zien en de eerste slenk. (c) ASTRON
ASTRON is bezig met het inrichten van het 400 hectare grote centrale gebied voor de LOFAR radiotelescoop tussen Exloo en Buinen in Drenthe. Op deze luchtfoto zijn de inrichtingswerkzaamheden te zien. De foto toont een grote terp, de superterp genoemd. Deze cirkelvormige superterp, met een middellijn van 300 meter, vormt het centrum van de LOFAR radiotelescoop en biedt plaats aan zes LOFAR antennestations.

De luchtfoto is gemaakt met een camera onderaan een kleine zeppelin, die vanaf de grond bediend werd. De foto laat een spectaculair beeld zien van de werkzaamheden aan de superterp, de slenken, de opnieuw kronkelende beek en de overige terpen. Het centrale LOFAR gebied, dat plaats biedt aan ruim 2600 antennes, krijgt duidelijk vorm.


De superterp en de terpen voor de overige antennestations komen 60 tot 90 cm hoger te liggen dan het omliggende maaiveld. Dat is nodig omdat ASTRON het centrale LOFAR gebied inricht als een uniek natuurgebied. Door deze natuurontwikkeling wordt het gebied veel natter, vandaar de verhoogde antennestations in de vorm van terpen. Dwars op de nieuwe meanders van het Achterstediep zijn slenken (ondiepe geulen) uitgegraven, er is een gracht gemaakt rond de superterp en er worden enkele grote poelen gegraven. Zo kan de beek in natte periodes overstromen en wordt het water in droge tijden langer vastgehouden in het gebied.

Ook de technische infrastructuur voor LOFAR wordt aangelegd: vele kilometers glasvezelkabel, stroomkabel, kasten en een centraal gebouwtje voor elektronica. De signalen van de 2600 antennes in het centrale LOFAR gebied, en nog eens 2600 antennes op andere plaatsen in Noord-Nederland, ondergaan daar hun eerste bewerking. Hierna worden de gegevens verstuurd naar de supercomputer van de Rijksuniversiteit Groningen voor de definitieve bewerking.

In november van dit jaar is het grootste deel van de grondwerkzaamheden klaar. Hierna worden de antennes geplaatst op de eerste van de 21 LOFAR antennestations bij Exloo en op vijftien buitenstations elders in Noord-Nederland. Tevens wordt er plaats ingeruimd voor extra LOFAR stations. In november beginnen de astronomen met de eerste testwaarnemingen.

ASTRON
LOFAR