LOFAR ziet eerste pulsar

Op 14 juni 2007 werden 6 High Band Antenne’s van CS-01 op het zenith gericht terwijl de radiopulsar B0329+54 daar passeerde. De signalen van de antennes werden op incoherente wijze bij elkaar opgeteld gedurende de 15 minuten dat de bron volledig binnen
Op 14 juni 2007 werden 6 High Band Antenne’s van CS-01 op het zenith gericht terwijl de radiopulsar B0329+54 daar passeerde. De signalen van de antennes werden op incoherente wijze bij elkaar opgeteld gedurende de 15 minuten dat de bron volledig binnen
Met het LOFAR-station CS-01 is voor het eerst een pulsar waargenomen. Tijdens een meting van in totaal 15 minuten werd de pulsar PSR B0329+54 gedetecteerd. De waarneming maakte gebruik van 6 prototype High Band Antennes (HBA’s), die onlangs op het eerste LOFAR-veld in Exloo zijn geplaatst.

De HBA's werken op frequenties van 115-240 MHz. Er werd naar de pulsar gezocht in 48 frequentiebanden in het gebied van 170-230 MHz. De pulsar bleek waarneembaar te zijn in 44 van de 48 frequentiebanden. Dat betekent dat het radiospectrum relatief schoon is. Het resultaat laat ook zien dat de antennes uitstekend functioneren. Hiermee zijn nu alle onderdelen van LOFAR in het veld getest op astronomische waarnemingen.


Pulsars zijn roterende neutronensterren met een diameter van ongeveer twintig kilometer die ontstaan na het sterven van zware sterren. Deze exotische objecten hebben extreem sterke magneetvelden en vanaf hun magnetische polen worden radiogolven uitgezonden, vergelijkbaar met de lichtbundel van een vuurtoren.

De zes antennes die de pulsar hebben waargenomen zijn samen zo’n vijfhonderd maal minder gevoelig dan de uiteindelijke LOFAR. Simulaties voorspellen dat met de complete LOFAR zo'n duizend nieuwe pulsars zullen worden ontdekt, een verdubbeling van het aantal nu bekende pulsars aan de noordelijke hemel. De eerste pulsar werd 40 jaar geleden ontdekt.


LOFAR gaat bestaan uit 77 stations, al moet er voor de laatste fase van zo’n 20 à 30 stations nog financiering worden gevonden. Als alternatief wordt ook gekeken naar het plaatsen van kleinere stations op alle geplande locaties. Daarnaast zijn er inmiddels vergevorderde plannen voor de bouw van 10 tot 15 LOFAR-stations elders in Europa: zes tot negen in Duitsland, drie in Groot-Brittannië, één in Frankrijk en mogelijk ook in Zweden, Polen en Italië.

Het eerste station in Duitsland, in de buurt van Bonn naast de 100 meter Effelsberg-radiotelescoop, is inmiddels een feit.


Op 14 juni 2007 werden 6 High Band Antenne’s van CS-01 op het zenith gericht terwijl de radiopulsar B0329+54 daar passeerde. De signalen van de antennes werden op incoherente wijze bij elkaar opgeteld gedurende de 15 minuten dat de bron volledig binnen

Op 14 juni 2007 werden 6 High Band Antenne’s van CS-01 op het zenith gericht terwijl de radiopulsar B0329+54 daar passeerde. De signalen van de antennes werden op incoherente wijze bij elkaar opgeteld gedurende de 15 minuten dat de bron volledig binnen