Astronomen in Amsterdam en Leiden ontvangen ERC-startersbeurs van 1,5 miljoen

Jayne Birkby en Reinout van Weeren. Credit: Dirk Gillissen/AAS/NOVA
Jayne Birkby en Reinout van Weeren. Credit: Dirk Gillissen/AAS/NOVA

De European Research Council (ERC) heeft aan de astronomen Jayne Birkby (UvA) en Reinout van Weeren (UL) een Starting Grant toegekend. Deze persoonsgebonden subsidie bedraagt per project ongeveer 1,5 miljoen euro. Het biedt talentvolle jonge wetenschappers de kans hun eigen onderzoeksteam op te zetten of uit te breiden, en aan de slag te gaan met baanbrekende ideeën.

Het project van Jayne Birkby aan het Anton Pannekoek Instituut voor Sterrenkunde heet exoZoo. Het richt zich op het onderzoek aan de atmosferen van exoplaneten, werelden rond andere sterren dan onze eigen zon. Birkby wil begrijpen hoe de variëteit aan planeten die is gevonden rond andere sterren is ontstaan. Daartoe zal zij onder meer spectroscopische waarnemingen doen aan en opnamen maken van planeetatmosferen en wil ze het zwakke licht bestuderen dat deze planeten reflecteren. Dat laatste is belangrijk als voorbereiding voor de toekomstige Extremely Large Telescope in Chili, die de jacht opent op signaturen van leven in de atmosferen van exoplaneten rond nabije sterren, om uiteindelijk de vraag te beantwoorden: zijn wij alleen in het heelal? 

In het onderzoek van Reinout van Weeren aan de Sterrewacht Leiden zal het project ClusterWeb centraal staan. Van Weeren gaat de mogelijkheden van de radiotelescoop LOFAR benutten om de vorming en evolutie van clusters van sterrenstelsels te onderzoeken en het kosmische web waarin ze zich bevinden. Het doel is om ultra-hoge-resolutiebeelden te maken van clusters op lage radiofrequenties. Daarbij wordt gebruik gemaakt van de internationale stations van de LOFAR-telescoop, die vanuit het noordoosten van Nederland uitwaaiert over andere delen van Europa. Deze waarnemingen geven informatie over de invloed van superzware zwarte gaten op de vorming en evolutie van clusters. 

ERC